Küresel gıda fiyatları 12 aydır aralıksız geriliyor

İRFAN DONAT

FAO Gıda Fiyat Endeksi, Mart’ta aylık bazda yüzde 2.15 gerilerken, yıllık bazda yüzde 20.5 düştü.

Uluslararası gıda emtia fiyatları gösterge endeksi, tahıllar ve bitkisel yağlar için dünya kotasyonlarındaki düşüşlerin etkisiyle Mart itibariyle 12’nci kez aralıksız geriledi.

Bol arz, bastırılmış ithalat talebi ve Karadeniz Tahıl Girişimi’nin genişletilmesinin bir karışımı düşüşe katkıda bulundu.

FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Mart’ta aylık bazda yüzde 5.6 gerilerken, yılık bazda yüzde 18.5 düştü.

Uluslararası buğday fiyatları son 1 ayda yüzde 7.1 geriledi.

Endekse aşağı yönlü baskı yapan ana faktörler arasında Avustralya’daki güçlü üretim, Avrupa Birliği’ndeki iyileşen mahsul koşulları, Rusya Federasyonu’ndan gelen yüksek arz ve Ukrayna’dan Karadeniz limanlarından devam eden ihracat gösteriliyor.

Dünya mısır fiyatları da kısmen Brezilya’daki rekor hasat beklentileri nedeniyle Mart’ta yüzde 4.6 düştü.

Hindistan, Vietnam ve Tayland da dahil olmak üzere başlıca ihracatçı ülkelerde devam eden veya yaklaşan hasatlar nedeniyle pirinç fiyatları da yüzde 3.2 geriledi.

FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, küresel arzdaki olunlu seyir ve durgun küresel ithalat talebinin soya, kolza tohumu ve ayçiçek yağı fiyatlarını aşağı çekmesiyle, bir önceki aya göre ortalama yüzde 3 ve Mart 2022 seviyesinin yüzde 47.7 altında kaldı. Bu, Güneydoğu Asya’da sel baskınları ve Endonezya tarafından uygulanan geçici ihracat kısıtlamaları nedeniyle düşen üretim seviyeleri nedeniyle yükselen palm yağı fiyatlarını fazlasıyla dengeledi.

FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, Mart’ta aylık bazda yüzde 0.8 düştü. Yıllık bazda ise yüzde 10.6 geriledi. Tereyağı fiyatları güçlü ithalat talebi nedeniyle artarken, peynir fiyatları Asya’daki önde gelen ithalatçıların çoğunun alımlarının yavaşlaması ve önde gelen ihracatçılarda artan arz nedeniyle düştü.

FAO Şeker Fiyat Endeksi ise diğer grupların tersine artış trendinde. Şeker endeksi Hindistan, Tayland ve Çin’deki azalan üretim beklentilerine ilişkin endişeleri yansıtarak Şubat ayına göre yüzde 1.5 artarken, yıllı bazda artış yüzde 7.7 yükseldi. Böylece Ekim 2016’dan bu yana son 6.5 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Brezilya’da hasat edilmek üzere olan şeker kamışı mahsullerinin olumlu görünümü ve etanol talebini azaltan uluslararası ham petrol fiyatlarındaki düşüş fiyatlar üzerindeki yukarı yönlü baskıyı sınırladı.

FAO Et Fiyat Endeksi yüzde 0.8 oranında hafif yükseldi. Yıllık bazda ise yüzde 5.2 geriledi. Domuz eti fiyatları tatil sezonu öncesinde Avrupa’da artan talep nedeniyle yükselirken, Amerika Birleşik Devletleri’nde artan arz fiyatlarının etkisiyle uluslararası sığır eti fiyatları yükseldi. Birçok büyük ihracatçı ülkedeki kuş gribi salgınlarına rağmen, dünya kümes hayvanı eti fiyatları, bastırılmış küresel ithalat talebi nedeniyle art arda dokuz aydır düştü.

Küresel gıda fiyatları 12 aydır aralıksız gerilerken Türkiye’de ise gıda fiyatları 32 aydır aralıksız yükseliyor.

TÜİK verilerine göre, Mart’ta gıda enflasyonu aylık bazda yüzde 3.84 artarken, yıllık bazda yüzde 67.89 yükseldi.