Gözlemci mizahın güçlü yazarı: Hüseyin Rahmi Gürpınar

Hüseyin Rahmi Gürpınar, 1864 yılında İstanbul’da doğdu. Babası Mehmet Sait Paşa adında bir subaydı. Annesini üç yaşındayken kaybetti. İlkokula Girit’te başladı. Öğrenimine İstanbul’da devam etti. Yazarın 79’uncu ölüm yılı…

1878 yılında Mekteb-i Mülkiye’ye girdi. Ancak ciddi bir hastalık geçirmesinden dolayı eğitimine ara vermek zorunda kaldı. 

Usta yazar, bazı kaynaklara göre 17 Ağustos, kimi kaynaklara göre ise 19 Ağustos 1864’te İstanbul’da dünyaya geldi. Hünkar yaveri Mehmet Sait Paşa ile Ayşe Sıdıka Hanım’ın oğlu olan yazar, üç yaşındayken annesini kaybetti.

Dört yaşındayken Girit’te asker olan babasının yanına giden Gürpınar, medrese eğitimine başladı. Gürpınar, 6 yaşında İstanbul’a geri döndü, çocukluğunu Aksaray’da anneannesiyle teyzesinin yanında geçirdi.

Yakubağa Mektebi’nin ardından bugünkü adıyla Pertevniyal Lisesi olan Mahmudiye Rüştiyesi’nde eğitimine devam eden usta kalem, 1878’de girdiği Mülkiye Mektebi’nin ikinci sınıfındayken hastalanarak yaklaşık bir yıl tedavi gördü. Bünyesi çok zayıfladığı için 1880’de okulu bıraktı.

Kısa bir süre memur olarak çalışan Gürpınar, hayatını yazarak kazanmaya başladı. Tercüman-ı Hakikat, İkdam ve Sabah gazetelerinde çalıştı.

Ahmet Rasim’le birlikte Boşboğaz ile Güllâbi adında bir mizah gazetesi çıkardı. İstanbul’da bir Frenk adlı ilk yazısı, 1888 yılında Ceride-i Havadis gazetesinde yayınlandı. Türk edebiyatına birçok önemli eser kazandıran Gürpınar’ın ilk büyük romanı Şık’tır.

Eserleri sinemaya uyarlandı

Mehmet Sait Paşa’nın desteğiyle bu kitabı Tercüman-ı Hakikat gazetesinde  dizi halinde yayınlandı. 1976 yılında Ertem Eğilmez’in yönetmenliğini yaptığı Süt Kardeşler adlı sinema filmi, Gürpınar’ın Gulyabani adlı romanından uyarlanmıştır.

Natüralizm akımının temsilcisi

Gürpınar’ın kendine özgü bir üslubu vardır. Natüralizm akımının temsilcilerindendir. Keskin bir gözlem gücüne sahiptir. Dili sadedir.

Toplumun çeşitli sınıf ve tabakalarına mensup kişilerin belirli özelliklerini ustalıkla ortaya koymasının yanı sıra olayları abartılı olmayan bir güldürü ve anlatım rahatlığıyla okuyucuya sunar. 

Hüseyin Rahmi Gürpınar, 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanının ardından resmi görevinden ayrılarak kendini tümüyle yazarlığa verdi.

Ahmet Rasim ile Gürpınar’ın aynı yıl yayımlamaya başladığı mizah dergisi “Boşboğaz ile Güllabi”, 37 sayı okuyucuya ulaştı.

İbrahim Hilmi Bey ile çıkardığı Millet gazetesi uzun ömürlü olmayan başarılı edebiyatçının, daha sonraki yazıları İkdam, Söz, Vakit, Son Posta, Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerinde yer aldı.

Hüseyin Rahmi öldü

Toplumcu, gerçekçi bir anlayışa sahiptir. Hüseyin Rahmi Gürpınar 8 Mart 1944 yılında Heybeliada’da hayatını kaybetti.  Eserleri günümüzde de değerini ve özgünlüğünü korumaktadır.